Boeie 2

In Boeie 1 namen we je mee naar de bovenboei. En heb je hopelijk wat handvaten gevonden waarmee je beter om kunt gaan met het gekrioel van bootjes die allemaal tegelijk om de boei willen. Nou je hebt het gered, je bent heelhuids en zonder al te veel problemen om de bovenboei gekomen. In het beste geval heb je ook nog wat posities kunnen winnen door slim gebruik te maken van de regels…

 Op naar de benedenboei

En dan, spinnakertje de lucht in en op naar de benedenboei. De bootjes die je bij de bovenboei bij de kladden had, stormen nu als wolven op je af, pakken je wind af of vinden dat ene windbaantje die jij niet gezien had. En ja hoor, we komen weer gezellig met zijn allen op de boei af. En nu??? Eh waar moet je heen, oooo die spi moet omlaag, daar komt een boot over bakboord aanstormen terwijl jij over stuurboord vaart, uitwijken!!!

Welke regels zijn hier van toepassing? Zoals altijd, regel 14 (aanraking vermijden), regel 15 (voorrang verkrijgen) en regel 16 (koers veranderen). De basisregel, stuurboord wijkt voor bakboord is van toepassing (regel 10). Het maakt niet uit welke koers je vaart tov de wind, bakboord heeft voorrang. Een boot over bakboord kan jou zelfs dwingen om te gijpen terwijl je dat (nog) niet van plan was!

We varen de zone binnen

Maar we zijn in de buurt van een boei dus we moeten ook naar regel 18 kijken. Bovenstaande geldt wanneer beide boten de zone (blz. 27) van de boei nog niet bereikt hebben. Want ja, ook de benedenboei kent de zone. Er wordt in regel 18 geen onderscheid gemaakt tussen de verschillende boeien. Het is allemaal een merkteken (blz 21). Punt!

Dus regel 18 is van toepassing wanneer 1 van de boten de zone binnenvaart. De binnenliggende boot met overlap heeft recht op merktekenruimte (regel 18.2) Het maakt niet uit over welke boeg de boten liggen. Als buitenliggende boot moet je zelfs opletten voldoende ruimte te geven als de binnen liggende boot nog moet gijpen, anders heb je zo maar een giek in je nek.

Maar, zul je zeggen, bij de boei geldt toch bakboord-stuurboord, ook in de zone??? Dan heb je een beetje gelijk. In regel 18.1.a wordt namelijk gesteld dat regel 18 niet van toepassing is tussen boten over verschillende boeg in een aandewinds rak waarin zij opkruisen. Er is dus een uitzondering gemaakt voor de bovenboei inzake bakboord-stuurboord.

Dus regel 18.2 is van toepassing bij de benedenboei of gate (maar ook de gijpboei en spreader), óók wanneer boten over verschillende boeg varen!! De binnenliggende boot met overlap tijdens het binnenvaren van de zone heeft recht op merktekenruimte. 

Nog meer regeltjes

Je vaart als binnenliggende boot de boei voorbij en moet gijpen om rond de boei de juiste koers te varen naar de volgende boei. Je vaart, om wat voor reden dan ook, een stukje door op dezelfde koers. Dat mag niet? Klopt, dat mag niet.

Regel 18.4 zegt dat een binnenliggende boot met merktekenruimte die moet gijpen bij een merkteken om zijn juiste koers te varen, mag totdat hij gijpt niet verder van het merkteken varen dan nodig is om die koers te zeilen. De intentie van deze regel is een boot met merktekenruimte te verplichten kort na of bij de boei te gijpen en haar juiste koers te varen naar de volgende boei. Dit stelt Henk Plaatje ook in zijn uitleg.

Hoeveel ruimte mag je als binnenliggende boot nemen om te gijpen? Vraag het de protestcommissie… Let op, een boot met voorrang (loef-lij, BB/SB) mag wél een ruime bocht nemen om te boei te ronden!

Overigens is regel 18.4 niet van toepassing bij een gate. Dan mag je dus wél rechtdoor. Ook voor het teamzeilen geldt een uitzondering, regel 18.4 is niet van toepassing! (Appendix D regel D1.1(c)

Mag je merktekenruimte eisen als de buitenliggende boot halsbrekende toeren uit moet halen om jou die ruimte te geven? Niet altijd. Regel 18.2.f zegt hier iets over. Lees deze eens goed door: Als de buitenliggende boot bijvoorbeeld een heel veld aan lij heeft, kan deze geen kant op! Dit is overigens ook van toepassing bij de bovenboei.

Overlap ja of nee

Nu is het vaak best lastig om met zekerheid te bepalen of je met overlap de zone binnengevaren bent. Laten we voorzichtig zeggen, hier wordt onderling nog wel eens verschillend over gedacht… Helaas is de techniek nog niet dusdanig gevorderd dat er een mooie oplichtende cirkel om de boei te zien is. Ook hier hebben de regelmeesters iets op bedacht. In regel 18.2.e staat: “Als er redelijke twijfel bestaat of een boot een overlap tijdig tot stand heeft gebracht of heeft verbroken, moet worden aangenomen dat hij dat niet heeft gedaan.” Dus, bij twijfel niet inhalen.

Gebruik de regels in je plan

Wat kun je hier nu mee in de praktijk? Tja, als je de regels goed kent, kun je ook anticiperen op de situatie. Vooral met hardere wind is het best lastig en loop je het risico onterecht binnendoor te komen bij een boot met recht op merktekenruimte. Ook door het verschil in spinnaker handling kunnen behoorlijke snelheidsverschillen ontstaan waardoor je in ongewenste situaties terecht komt. Wacht niet te lang met het droppen van de spi. Als je alle ruimte hebt en voorrang, kun je eens een gokje wagen natuurlijk. Maar zowel stuurman als de fokkemaat zijn afgeleid van het varen tijdens de handelingen en daar kan het al snel fout gaan. Heb je geen recht op merktekenruimte? Drop de spi wat eerder. Dan ben je beweeglijker en kunt wat makkelijker uitwijken als dit nodig is. Daarnaast heb je meer kans op een optimale boeironding waarbij je vaak een stuk meer hoogte overhoudt dan degenen die voor jou de boei hebben moeten hoeken en daardoor hoogte inleverden op het aandewindse rak. Als het je lukt achterlangs te steken bij de voorliggende boot met merktekenruimte kun je nog meer voordeel pakken.

Dit stuk is geschreven met het regelboekje in de hand en de ervaringen in het hoofd. Zoals in Boeie1 al gezegd, schrijver pretendeert niet de wijsheid in pacht te hebben, er zijn genoeg mensen met betere en meer regelkennis dan hij. Lees dit stuk dan ook als een leidraad en verdiep je zelf ook in de regels. Kijk ook eens de uitleg van Henk Plaatje: https://www.youtube.com/watch?v=5a2_XI6ZnMc Hier zie je een aantal voorbeeld situaties in beeld.

Beeldmateriaal is leuk en leerzaam

Tot slot nog een praktijksituatie van het ONK 2010 op het Alkmaardermeer. De fotograaf (ondergetekende) zat op de wal en werd toen nog niet gehinderd door enige kennis van het wedstrijdzeilen, dus de situatie is omschreven o.b.v. de beelden.

Overigens kun je als lid al deze foto’s bekijken in het Sailhorse fotoarchief.

De beste tactiek is ver vooraan varen, zoals Flash in deze race liet zien.

In het gesprek dat ik later aan de wal met Anno van der heide (Flash) had, ter introductie in de Sailhorse, bracht hij mij aan het verstand dat áls ik hier mee wilde varen, beter een luchtkamer boot kon kopen.

Anno werd dat jaar 2^e, achter Han van der Hoeven en voor Bruno van der Heide.

Drie boten (Jolly Jumper, de Charlotte en Wings zijn onderweg naar de benedenboei. Wings strijkt de spi redelijk vroeg (of had de spi helemaal niet gezet). De Charlotte en Jolly Jumper zijn wat geremd doordat ze nadat met elkaar in strijd zijn geweest. De Charlotte  begint met het droppen van de spi kwijt. Jolly Jumper is wel aan het voorbereiden maar wacht nog even.

Wings heeft geen gedoe met de spi en kan geconcentreerd haar route naar de boei bepalen. Bij de nadere 2 boten zie je wat verstoring door het strijken van de spi. Jolly Jumper is laat en vaart daardoor iets te ver door. Wings kan binnendoor komen. De Charlotte ziet het gebeuren en pakt een ideale koers voor een scherpe boeironding.

Vervolgens rolt de genua van Jolly Jumper niet goed uit. Wings piept tussendoor. Let op de Charlotte die loert op een optimale boeironding. Ze vlinderen nog een stukje voor zoveel mogelijk snelheid.


Wings heeft de boei als eerste gerond maar is wel wat hoogte verloren door de scherpe boeironding. Jolly Jumper verliest veel hoogte doordat ze ruimte moest geven aan Wings, en de late drop.

De Charlotte rondt de boei op een hogere koers dan Wings, Met Brainstorm in het kielzog

De Charlotte heeft meer hoogte meegenomen naar het kruisrak door een optimale boeironding. En geeft Brainstorm vuile wind.